Lublin, 19 sierpnia 2003 r.

 

RIO - 091/3-b/03

 

 

Pan Kazimierz Żbikowski

Dyrektor Zarządu Dróg Miejskich

w Chełmie

 

 

Szanowny Panie Dyrektorze,

 

W dniach od 5 do 29 maja 2003r. inspektor Regionalnej Izby Obrachunkowej w Lublinie, Waldemar Szychiewicz, przeprowadził kontrolę problemową w zakresie prawidłowości realizacji inwestycji drogowych (przebudowy i modernizacje) na terenie Chełma w latach 2001 - 2002. Do ustaleń kontroli, zawartych w protokole omówionym i podpisanym w dniu 3 czerwca 2003r., złożono dodatkowe wyjaśnienia, które zostały uwzględnione w tym wystąpieniu pokontrolnym.

Wyniki kontroli pozwalają stwierdzić, że kontrolowana jednostka realizując drogowe zadania inwestycyjne dopuściła się naruszenia przepisów ustawy o zamówieniach publicznych i ustawy - Prawo budowlane w wyniku niedostatecznej znajomości przepisów tych ustaw oraz braku prawidłowo zorganizowanego systemu kontroli wewnętrznej.

Na podstawie przepisów art.9 ust.2 ustawy z dnia 7 października 1992r. o regionalnych izbach obrachunkowych (tekst jednolity: Dz. U. z 2001r. Nr 55, poz. 577 z późn. zm.) wskazuję sposób usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości oraz źródeł ich powstania.

 

1.      Nieegzekwowanie od inspektora nadzoru inwestorskiego obowiązków nałożonych na niego przez przepisy prawa budowlanego, w wyniku czego dopuszczono do wadliwego ułożenia nawierzchni z kostki i płyt granitowych na ul. Lubelskiej i Placu Łuczkowskiego. W sprawie jakości robót związanych z ułożeniem tych nawierzchni przeprowadzona została ekspertyza przez Zespół Usług Technicznych NOT w Lublinie. Ekspert stwierdził, iż nawierzchnię należy rozebrać i ułożyć ponownie, zaś jako przyczynę złej jakości robót wskazał nieodpowiedni gatunek kostki (inny niż przewidywał projekt), słabą znajomość rzemiosła brukarskiego robotników układających kostkę oraz niedopilnowanie właściwej jakości robót przez kierownictwo budowy i nadzór inwestorski. Zaznaczył, że powyższe niewłaściwości powinny być zauważone i zlecone wykonawcy do usunięcia w czasie odbioru końcowego robót. W przypadku przebudowy ul. Lubelskiej na odcinku od ul. Podwalnej do ul. Lwowskiej komisja dokonująca odbioru - w skład której ze strony inwestora wchodzili: inspektor nadzoru inwestorskiego oraz naczelnik Wydziału Planowania, Budowy i Utrzymania Ulic - nawierzchnię odebrała (w dniu 26.11.2001r.), oceniając jakość robót jako dobrą. W przypadku Placu Łuczkowskiego komisja w składzie (ze strony inwestora): dyrektor Zarządu Dróg Miejskich, inspektor nadzoru inwestorskiego i naczelnik Wydziału Planowania Budowy i Utrzymania Ulic w dniu 14.12.2001r. dokonała odbioru końcowego (protokół odbioru przy fakturze - zał. Nr 12 do protokołu kontroli) 397,57m2 nawierzchni placu. Jakość robót oceniono jako dobrą.

Od inspektora nadzoru inwestorskiego egzekwować obowiązki wynikające z przepisów art.25 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994r. - Prawo budowlane (Dz. U. Nr 89 poz. 414 z późn. zm.) w związku z art. 17 ust. 1 ustawy o zamówieniach publicznych. Zgodnie z tymi przepisami do podstawowych obowiązków inspektora nadzoru inwestorskiego należy:

- reprezentowanie inwestora na budowie przez sprawowanie kontroli zgodności jej realizacji z pozwoleniem na budowę i projektem, przepisami i obowiązującymi Polskimi Normami oraz zasadami wiedzy technicznej,

- sprawdzanie jakości wykonywanych robót, wbudowanych wyrobów, a w szczególności zapobieganie zastosowania wyrobów wadliwych,

- potwierdzanie faktycznie wykonanych robót, zgodnie ze specyfikacją techniczną wykonania i odbioru robót i usunięcia wad.

W myśl przepisów art.26 pkt 1 i 2 prawa budowlanego inspektor nadzoru inwestorskiego ma prawo:

- wydawać kierownikowi budowy polecenia potwierdzone wpisem do dziennika budowy dotyczące usunięcia nieprawidłowości,

- żądać od kierownika budowy dokonania poprawek bądź ponownego wykonania wadliwie wykonanych robót, a także wstrzymania dalszych robót budowlanych w przypadku gdy ich kontynuacja mogłaby wywołać bądź spowodować niedopuszczalną niezgodność z projektem lub pozwoleniem na budowę,

- str. 4 i 5 protokołu.

 

2.      Bezpodstawne udzielenie zamówienia na ułożenie nawierzchni z kostki i płyt granitowych na Placu Łuczkowskiego w Chełmie o wartości 420.269,26 zł (ponad 30.000 euro) w trybie z wolnej ręki, gdy nie zachodziły okoliczności uzasadniające zastosowanie tego trybu oraz bez zatwierdzenia tego trybu przez Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych. W wyjaśnieniach złożonych do protokołu kontroli podano, iż wykonawca – (...) - wybrany został w wyniku przeprowadzonych postępowań (rok 2001 - w trybie negocjacji z zachowaniem konkurencji, rok 2002 - w trybie przetargu nieograniczonego) w sprawie zamówień publicznych na wykonanie remontów i oznakowania ulic na terenie miasta Chełma. Podano również, że w przedmiarze robót stanowiącym załącznik zarówno do umowy jak i do specyfikacji istotnych warunków zamówienia Zarząd Dróg Miejskich określił zakres rzeczowy oraz planowane ilości poszczególnych robót remontowych. W wyjaśnieniu zaznaczono, że Zarząd Dróg zastrzegł, iż w przypadku wystąpienia robót nie wymienionych w przedmiarze - roboty te będą wyceniane według zakresu prac określonego w doraźnych zleceniach. W celu wykonania wyceny tego typu prac wykonawca zobowiązany był do podania wskaźników cenotwórczych (w tym ceny materiałów) na druku „Wykaz stawek i narzutów” (zał. Nr 20 do protokołu kontroli), który stanowił załącznik do specyfikacji istotnych warunków zamówienia. Biorąc pod uwagę te wyjaśnienia należy stwierdzić, iż przebudowa Placu Łuczkowskiego nie powinna być realizowana w ramach zamówienia na wykonanie remontów i oznakowania ulic na terenie miasta Chełma, gdyż nie był to remont lecz budowa, stosownie do przepisów art.3 pkt 6 prawa budowlanego, które stanowią: „budowa - należy przez to rozumieć wykonanie obiektu budowlanego w określonym miejscu, a także odbudowę, rozbudowę, nadbudowę oraz przebudowę obiektu budowlanego”. Wykonawcę przebudowy należało zatem wybrać w wyniku odrębnego postępowania przetargowego, przeprowadzonego w odpowiednim trybie, wynikającym z ustawy o zamówieniach publicznych. Ponadto ułożenie kostki brukowej z kamienia (granitu) nie było ujęte w przedmiarze robót remontowych ani w „Wykazie stawek i narzutów”, który miał stanowić podstawę do wyceny robót nie wymienionych w przedmiarze.

Zamówień publicznych udzielać w innym trybie niż przetarg nieograniczony wyłącznie w okolicznościach określonych w ustawie o zamówieniach publicznych, stosownie do przepisu art.14 ust.2 tej ustawy. Zamówień z wolnej ręki udzielać wyłącznie, gdy zachodzi jedna z okoliczności określonych przepisami art.71 ust.1 ustawy. Jeżeli ich wartość przekracza równowartość 20.000 euro - zamówień w trybie z wolnej ręki dokonywać po uprzednim uzyskaniu zatwierdzenia zastosowania tego trybu przez Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych, stosownie do przepisu art.71 ust.1a ustawy - str. 7, 8 i 9 protokołu.

 

3.      Niezawarcie na piśmie umowy z (...) o ułożenie kostki brukowej na Placu Łuczkowskiego. Podana w wyjaśnieniu informacja, iż roboty te zostały wykonane w ramach umów o wykonanie remontów i oznakowania ulic miasta Chełma w świetle faktów opisanych w punkcie 2 (powyżej) nie może zostać uwzględniona.

Przestrzegać obowiązku zawierania na piśmie wszystkich umów o roboty budowlane; stosownie do przepisów art. 648 & 1 Kodeksu cywilnego i zgodnie z art.74 ustawy o zamówieniach publicznych wszystkie umowy o wartości ponad 3.000 euro wymagają zachowania formy pisemnej pod rygorem nieważności. Dla umów o wartości nie przekraczającej 3.000 euro, w tym robót budowlanych oraz dla pozostałych umów o wartości ponad 2.000 zł - skutki niedochowania formy pisemnej określa art.74 § 1 Kodeksu cywilnego - str. 7 protokołu.

 

4.      Narażenie gminy miejskiej Chełm na straty w wysokości 69.179,56 zł poprzez dwukrotne ułożenie przez wykonawcę kostki brukowej na Placu Łuczkowskiego i dwukrotną zapłatę za wykonanie tych prac. Nawierzchnia w ilości 397,57 m2 z powodu złej jakości użytego materiału kamiennego i wadliwego ułożenia została rozebrana (już po dokonaniu odbioru końcowego i wypłaceniu wykonawcy wynagrodzenia w grudniu 2001r. w wysokości 69.179,56 zł) w związku z opinią eksperta z NOT. Rozbiórka tej nawierzchni i powtórne jej ułożenie powinny zostać wykonane na koszt wykonawcy. Uzgodnienie z wykonawcą ułożenia kostki kamiennej o innych rozmiarach mogło wpłynąć na cenę wyłącznie w zakresie w jakim cena nowej kostki oraz koszt jej ułożenia były wyższe od przewidzianych w pierwszej umowie.

Wydatków publicznych dokonywać w sposób celowy i oszczędny, z zachowaniem zasady uzyskiwania najlepszych efektów z danych nakładów oraz w wysokości wynikającej z zawartych umów, stosownie do przepisów art.28 ust.3 pkt 1 i 3 ustawy o finansach publicznych. Dokonać ponownego rozliczenia budowy i stosownie do jego wyników wystąpić do wykonawcy o zwrot nadpłaconego wynagrodzenia - str. 10 i 11 protokołu.

 

Jeżeli uważa Pan, iż wśród wniosków zawartych w tym wystąpieniu są takie, które naruszają prawo poprzez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie, przysługuje Panu - zgodnie z przepisem art.9 ust.3 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych - prawo zgłoszenia zastrzeżeń do Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Lublinie w terminie 14 dni od daty otrzymania wystąpienia pokontrolnego.

Stosownie do przepisu art.9 ust.3 ustawy z dnia 7 października o regionalnych izbach obrachunkowych (Dz. U. Nr 85, poz. 428 z późn. zm.) sprawozdania z jego realizacji – w formie pisemnej i elektronicznej (np. na dyskietce) - oczekuję w terminie 30 dni od dnia doręczenia Panu tego wystąpienia.

 

 

 

 

 

 

Marek Poniatowski

Do wiadomości:

Rada Miasta Chełm